Προφορικές μαρτυρίες για την ιστορία της Κυψέλης μέσα από μνήμες

Η Ομάδα Προφορικής Ιστορίας Κυψέλης (ΟΠΙΚ), στην ενότητα «Η ιστορία της Κυψέλης μέσα από μνήμες», έχει καταγράψει προφορικές μαρτυρίες για την καθημερινή ζωή μέσα από αφηγήσεις των κατοίκων της. (ΠΗΓΗ: tvxs)

Εγώ γεννήθηκα στην Κυψέλη το 1922, γεννήθηκα στην οδό Σποράδων στις αρχές της, δηλαδή εκεί που τέμνεται με την οδό Ιθάκης. Όταν κατάλαβα τον κόσμο πια και μπορούσα, μπορώ να θυμάμαι μερικά πράγματα θα σας πω ότι η Κυψέλη τότε τελείωνε στην πλατεία, από κει και πέρα ήτανε βουνό όταν λέω βουνό θυμάρι, Τουρκοβούνια και μετά, μετά έφτανε βέβαια στην Πατησίων, από κει και δεν ξέρω που πήγαινε από εκεί και πέρα, αλλά εγώ θυμάμαι  ας πούμε αυτήν την Κυψέλη η οποία πήγαινε ως την Πατησίων και δεν υπήρχανε σπίτια στο βουνό στα Τουρκοβούνια και η Φωκίωνος Νέγρη ήταν ρέμα και η περιοχή του Πεδίου του Άρεως ήτανε στάβλοι, όταν λέω στάβλοι, περνούσες και μύριζε καβαλίνα ας πούμε κανονικά.  Αυτός ήταν ο κόσμος που είδα, όταν κατάλαβα τον κόσμο.
(Φ.Λ.)
[...] Στην εκβολή της Σπετσών με την Ευελπίδων τελείωνε το Πολύγωνο. Από την εκβολή της Σπετσών με την Ευελπίδων μέχρι και την είσοδο τώρα των Δικαστηρίων και πιο πάνω όλο αυτό ήτανε το Πολύγωνο, τα προσφυγικά του Πολυγώνου ... το Πολύγωνο τώρα είναι πιο πάνω [...] τα προσφυγικά του Πολυγώνου τα οποία ξεκινάγανε στο επίπεδο του δρόμου Σπετσών και Ευελπίδων και μετά κάπως βυθιζότανε, προφανώς παλιά ήτανε κάποιο ρέμα ... ήτανε πιο χαμηλά απ’ το επίπεδο του δρόμου, δηλαδή εμείς για να πάμε να παίξουμε στο Πεδίο του Άρεως ή στην τότε ονομαζόμενη αλάνα, όταν διασχίζαμε τη Ζακύνθου μέχρι απάνω, κατέβαινες πέρναγες μέσα απ’ τη γειτονιά που ήτανε προσφυγικά σπιτάκια με δρομάκια και όλα αυτά και ξανανέβαινες μπροστά από τη σχολή Ευελπίδων [...] Εκεί ήτανε μια συνοικία με άπειρο κόσμο μέσα ...
[...] Ήταν πολύ μικρά σπιτάκια, ελάχιστα, τα οποία τα είχανε χτίσει, βέβαια οι στέγες ήτανε τσίγκος κλπ, στην αρχή ήτανε όλο και πιο φτωχά, αλλά μετά κάπως ... [...] και εκεί τα παιδιά παίζαν στον δρόμο κλπ, περνάγαμε μέσα από μία άλλη συνοικία για να βγούμε στο Πεδίο του Άρεως. Ήτανε μια άλλη, εντελώς διαφορετική γειτονιά που οι άνθρωποι πηγαίναν στις δουλειές τους και γύριζαν το βράδυ, δηλαδή αν πηγαίναμε να παίξουμε απόγευμα, βλέπαμε τος ανθρώπους να γυρίζουνε σπίτια τους, τα παιδιά ή παίζανε μπάλα εκεί πέρα ... και οι περισσότεροι δρόμοι, τα δρομάκια  ήτανε τσιμεντωμένα μέσα σε αυτό το...με το φαρδύτερο μέρος να είναι από την ... Παξών που βγαίνει, εκεί ήτανε το φαρδύτερο μέρος [...]
(Π.Π.)
Προσφυγικός οικισμός Πολυγώνου. Φωτογραφικό αρχείο Δημήτρη Παπαδήμου. ΕΛΙΑ

Με τον αθλητισμό, ήταν ένα κέντρο πολύ σημαντικό το γυμναστήριο του Πανελληνίου, το οποίο ήτανε, πρώτα απ όλα, εκτός από το στίβο και το μπάσκετ και το βόλλεϋ και την πάλη, συγκέντρωνε όλη την περιοχή ο Πανελλήνιος. Σχεδόν όλοι οι Κυψελιώτες, ανήκαν στον Πανελλήνιο, όσον αφορά τα αθλήματα αυτά ε ... Ποδόσφαιρο παιζότανε στη λεγόμενη αλάνα. Η αλάνα ήτανε μπροστά απ τη Σχολή των Ευελπίδων, ήταν ένας τεράστιος χώρος, απ αριστερά είχε, πού είναι τώρα η Ευελπίδων, ήταν τα προσφυγικά, απ ότι θυμάμαι, από πάνω η Σχολή των Ευελπίδων και κάτω αυτός ο τεράστιος άδειος χώρος, η  α λ ά ν α , που γινόντουσαν και πρωταθλήματα τις Κυριακές τοπικά. Θυμάμαι τον Ολυμπιακό Κυψέλης και τον Άρη του Πολυγώνου, ήταν δύο δυνατές ομάδες της περιοχής. Ε ... μ ... Αυτά λίγο πολύ από αθλητισμό, μάλιστα το άλλο χαρακτηριστικό επίσης του Πανελληνίου ..., γιατί λέγαμε ότι ήταν και μεγαλοαστική περιοχή ... Στην Αθήνα, υπήρχαν δύο χώροι τέννις, ο σύλλογος του τέννις δίπλα στο κολυμβητήριο, που ήταν και υποτίθεται έτσι, αριστοκρατικός σύλλογος και το άλλο τέννις ήταν στον Πανελλήνιο.  Είχε τα περίφημα γήπεδα τέννις, με εντευκτήριο, που ήταν λέσχη και πήγαιναν διάφοροι κύριοι, ήταν λέσχη χαρτοπαικτική, όχι κακόφημη (γέλιο),  «καλόφημη», αλλά συνδυασμός λέσχης κάποιου κόσμου, εισοδηματικά άνετου, συν το τέννις μπροστά, έδινε και μια έτσι ..., ένα ... μια γκλαμουριά στην περιοχή τότε  (γέλια).
Είχε δε πολύ πλάκα, διότι ήτανε λαϊκός κόσμος, αθλητές πάλης, π.χ. που ήτανε, προερχόντουσαν από πιο λαϊκά στρώματα, αθλητές μπάσκετ και στίβου, που ήτανε από όλες τις κατηγορίες και πιο αριστοκράτες παίζαν τέννις μπροστά! (γέλια). Ήταν  ενδεικτικά χαρακτηριστικό! 
Ήταν ένας μικρόκοσμος η Κυψέλη, είχε όλες τις τάξεις, ας το πούμε εκείνη την εποχή.
[...] 
Α! ... επίσης ένα γεγονός πολύ σημαντικό! Δε θυμάμαι πότε έγινε, πρέπει να ΄τανε πιο κοντά σ αυτό ... να έγινε ..., που δημιουργήθηκε ένας απ τους πρώτους περιφερειακούς στην Αθήνα. Ήταν τότε ....65 θα τανε; 70 θα τανε ; τέτοια εποχή πρέπει να ΄τανε, ο περιφερειακός του Πολυγώνου, που λέμε, που περνά απ τη Σχολή των Ευελπίδων, Ευελπίδων και φεύγει επάνω και βγαίνει προς ... Ψυχικό κ.τ.λ.
Αυτό έφερε μια άνοδο της περιοχής, φύγανε πια τα προσφυγικά και χτίστηκαν καινούργια σπίτια και δημιουργήθηκε και πάρα πολύ κίνηση, γιατί ήταν ένας δρόμος, που έκοβε το κέντρο της Αθήνας.  Αυτό λες κι άλλαξε και τον ..., την ανέβασε την περιοχή, γιατί και με τη χρήση του αυτοκινήτου, που ανέβαινε πια προς τα Τουρκοβούνια, πήγαινε πάρα πολύς κόσμος εκεί, βόλτες, εκδρομές ή ζευγάρια με τ΄ αυτοκίνητα, γιατί είχε και πάρα πολύ ωραία θέα. Ήταν έτσι και λίγο ρομαντικά. Ναι! .... 
Κ.Τ. Τα ραντεβού ήταν φανερά ή κρυφά; 
Κρυφά! ... δεν το συζητώ (γέλια). Κρυφά ... Ευνοούσε όμως και η  περιοχή τα ραντεβού, γιατί υπήρχε Πεδίον του Άρεως, π.χ. (γέλια).  Τι το καλύτερο για ραντεβού; Μέσα στην πολυκοσμία και στις πολλές καφετέριες,  Φωκ. Νέγρη π.χ. μετά τα Τουρκοβούνια ... αλλά αυτό επέτρεψε να υπάρχει άνεση στην ύπαρξη της παρέας, όταν ήταν μια μεγάλη παρέα με αγόρια και κορίτσια, δεν πείραζε το ραντεβού, ήταν λίγο πιο ... θα φαινόσουν λίγο περισσότερο, ενώ  παρέες μικτές κυκλοφορούσαν πολύ εύκολα και βεβαίως η κυρία πηγή φλερτ ήταν τα πάρτι.  Περιμέναμε με αγωνία, ποιος συμμαθητής, ποια συμμαθήτρια θα κάνει πάρτι.  Όλα  τα φλερτ γινόντουσαν στα πάρτι. Ακόμα λοιπόν και κάποιες σχέσεις που δημιουργόντουσαν, κάποια ζευγάρια, πολύ δύσκολο να βγούμε έξω, σε στυλ καφετέρια, καφέ κ.τ.λ. έτσι ... ήτανε στο πάρτι ... η μια πηγή, έτσι συνάντησης ... και η δεύτερη στο σινεμά.  Πηγαίναμε μαζί στο σινεμά!. Πάρτι και  σινεμά, αυτή ήτανε η ... .ο χώρος επαφής με το άλλο φύλο, όταν είχες κάποιο δεσμό ή κάποιο και σε πιο τολμηρές καταστάσεις   ε .... όταν και οι δύο ήταν πιο θαρραλέοι, ίσως κάναμε και καμιά βόλτα  προς το Πεδίον του Άρεως, που υπήρχε λίγο ... ήταν και πιο σκοτεινά κι έτσι πιο «private» τα πράγματα. 
(Γ.Σ.)