Λεωφόρος των Ηρώων


Η Λεωφόρος των Ηρώων ήρθε ως κατάληξη των συζητήσεων που είχαν ξεκινήσει το 1918 για την ανέγερση Πανελληνίου Ηρώου στο Πεδίο του Άρεως, με αφορμή τον εορτασμό της εκατονταετηρίδας της Εθνικής Παλιγγενεσίας, το 1921. Μετά από πολλές ιστορικές και πολιτικές ανατροπές το Ηρώο θεμελιώθηκε στις 30 Μαρτίου 1930, αλλά δεν ανεγέρθηκε ποτέ. Με το νόμο 6171 του 1934 «Περί συμβολής του Δημοσίου προς διαμόρφωσιν του Πεδίου του Άρεως εις κοινόχρηστον άλσος των Αθηνών» που επεξεργάστηκε η Ανωτάτη Πολεοδομική Επιτροπή και υπέβαλε στον υπουργό Συγκοινωνιών Πέτρο Ράλλη, ανατέθηκε η παραγγελία μαρμάρινων προτομών των αγωνιστών του 1821 σε μέλη του Σωματείου των Ελλήνων Γλυπτών. Στην υλοποίηση του εγχειρήματος συνέβαλε ο τότε προσωπάρχης του υπουργείου Συγκοινωνίας και πρόεδρος του Ειδικού Ταμείου Μόνιμων Οδοστρωμάτων, Ιωάννης Οικονόμου.
Η Λεωφόρος των Ηρώων εκτείνεται κατά μήκος της εισόδου στο Πεδίο του Άρεως από την οδό Μαυρομματαίων. Τα αποκαλυπτήριά της έγιναν στις 25 Μαρτίου 1937.
Δεκαέξι γλύπτες στο διάστημα 1936 – 1937 φιλοτέχνησαν τις προτομές αγωνιστών αντιγράφοντας γνωστές απεικονίσεις τους σε ακαδημαϊκο ρεαλιστικό ιδίωμα: 
Ο Θανάσης Απάρτης τον Οδυσσέα Ανδρούτσο
Ο Ιωάννης Βούλγαρης τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη 
Ο Νικόλαος Γεωργαντής το Δημήτρη Παπανικολή  
Ο Τηλέμαχος Γύζης τον Κίτσο Τζαβέλλα
Η Νίνα Εμπειρίκου το Μάρκο Μπότσαρη
Ο Γρηγόριος Ζευγώλης το Νικηταρά
Ο Γιώργος Ζογγολόπουλος τον Ανδρέα Μιαούλη
Ο Νικόλαος Κουβαράς τη Μαντώ Μαυρογένους 
Ο Λάζαρος Λαμέρας την Μπουμπουλίνα 
Ο Κωστής Παπαχριστόπουλος τον Παπαφλέσσα 
Ο Γιάννης Παππάς το Δημήτριο Υψηλάντη 
Ο Πέτρος Ρούμπος τον Αθανάσιο Διάκο 
Ο Φωκίων Ρωκ το Γεώργιο Καραϊσκάκη 
Ο Γεώργιος Συννέφας τον Παλαιών Πατρών Γερμανό
Ο Αντώνιος Σώχος τον Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη
Ο Μιχάλης Τόμπρος τον Κωνσταντίνο Κανάρη
Το 1957, εκτός της Λεωφόρου, στο σημείο όπου προβλεπόταν να τοποθετηθεί ο ανδριάντας του μητροπολίτη Χρυσοστόμου Σμύρνης, έργο του Χ. Δημητριάδη, που στήθηκε τελικά πίσω από Μητρόπολη, προστέθηκε σε ψηλή βάση ο Νότης Μπότσαρης, έργο του Μάριου Λοβέρδου.
Η Λεωφόρος συμπληρώθηκε: 
Το 1978 με τον Εμμανουήλ Παπά του Στέλιου Τριάντη
Το 1984 με το Νικόλαο Κριεζώτη του Στέλιου Τριάντη
Το 1994 με το Δημητράκη Πλαπούτα του Νικόλα Δογούλη.
Το 2005 με τη Δόμνα Βισβίζη του Απόστολου Φανακίδη.
ΠΗΓΕΣ

Παυλόπουλος, Δ., «Το Σωματείο Ελλήνων Γλυπτών», (Επτά Ημέρες, Η Καθημερινή, 25/10/1998. «Υπαίθρια Γλυπτική της Αθήνας»)  
Παυλόπουλος, Δ., Το Πεδίον του Άρεως (Επτά Ημέρες, Η Καθημερινή, 23/2/2003. "Η Κυψέλη")
Γιοχάλας, Θ., Καφετζάκη, Τ., Αθήνα. Ιχνηλατώντας την πόλη με οδηγό την ιστορία και τη λογοτεχνία, Αθήνα, 2012, Εστία
Γλυπτά της Αθήνας (Λίστα γλυπτών της Αθήνας από τους atenistas)
ΑΤΤΙΚΟ ΠΡΑΣΙΝΟ - ιστοσελίδα της Υπερνομαρχίας Αθηνών- Πειραιώς
Φωτογραφία: Χλόη Παρέ - Αναστασιάδου (29 - 03 - 2015)