Προτομή Αλέξανδρου Πραΐδη

Η μαρμάρινη προτομή του Αλέξανδρου Πραΐδη, η πρώτη που τοποθετήθηκε στο Πεδίο του Άρεως και έχει θέση κενοταφίου, βρίσκεται στο περίβολο του ναού των Ταξιαρχών καθώς επίσης και κοντά στο ταφικό μνημείο του Αλέξανδρου Υψηλάντη. Δεν υπάρχει ακριβής ημερομηνία κατασκευής αυτού του μνημείου, ωστόσο είναι σίγουρο πως κατασκευάστηκε μετά το 1866 (ημερομηνία θανάτου του Πραΐδη) από το μαρμαρογλυφείο Ρεμούνδου. Το μνημείο του Αλέξανδρου Πραΐδη, που έπεσε μαχόμενος στον Βαφέ της Κρήτης, πλήρωσαν οι συνάδελφοί του πυροβολιστές για να μείνει «μνήμα πασίδηλον της αρετής εκείνου». Η μορφή του αποδίδεται με πυκνό, σπαστό μαλλί, μεγάλο μουστάκι και μακρύ πηγούνι. 

Βιογραφία του Αλέξανδρου Πραΐδη (1834 12/10/1866): Γεννήθηκε το 1834 στη Σύρο. Ήταν γιος του Μακεδόνα στην καταγωγή Γεωργίου Πραΐδη, αγωνιστή της Επανάστασης του 1821. Το καλοκαίρι του 1852 τελείωσε μεταξύ των αρίστων μαθητών της τάξης του το «Γυμνάσιο των Αθηνών». Στις 10 Νοεμβρίου του 1857, μετά τετραετή φοίτηση, αποφοίτησε πρώτος από τη Σχολή Ευελπίδων με τον βαθμό του Ανθυπασπιστή Μηχανικού. Το 1859 μετατάχθηκε στο πυροβολικό και τοποθετήθηκε στη μοναδική τότε Μοίρα Πυροβολικού. Το Σεπτέμβριο 1860 διορίστηκε ως καθηγητής της τοπογραφίας και των καταμετρήσεων, στην Σχολή Ευελπίδων.

Ο Αλέξανδρος Πραΐδης, εμφορούμενος από αντιδυναστικές ιδέες υπήρξε πρωτεργάτης της αντιοθωνικής κίνησης στο Ναύπλιο και στενός συνεργάτης του αρχηγού της επανάστασης κατά του Όθωνα, Αρτέμη Μίχου. Έλαβε μέρος σε όλες τις μάχες και τραυματίστηκε δυο φορές. Μετά την επικράτηση των Οθωνικών ο Πραΐδης αυτοεξορίστηκε στη Σμύρνη από όπου επέστρεψε μετά την έξωση του Όθωνα το 1862. Με διαταγή του Υπουργού των Στρατιωτικών, τοποθετήθηκε Διοικητής του 4^ου Λόχου του Τάγματος Πυροβολικού. Αργότερα διετέλεσε διοικητής της «Πανεπιστημιακής Φάλαγγος» μέχρι τη διάλυσή της το 1864. Στις 14 Ιουνίου 1866 ανέλαβε καθήκοντα Υπασπιστή του Υπουργού Στρατιωτικών. Όταν στις 21 Αυγούστου,  ξέσπασε η Κρητική επανάσταση, ο Πραΐδης εντάχθηκε σε εθελοντικό σώμα αποτελούμενο από 275 αξιωματικούς, υπαξιωματικούς, επιστήμονες και φοιτητές, αναχώρησε στα τέλη Σεπτεμβρίου 1866 με το ατμόπλοιο «Πανελλήνιον» και με Κυβερνήτη τον Ν. Σαχτούρη για να πολεμήσει στην Κρήτη.  Έφτασε στην περιοχή των Σφακίων το πρωί της 1^ης Οκτωβρίου. 
Στις δυτικές επαρχίες της Κρήτης που είχαν επαναστατήσει, ο γενικός αρχηγός των Τουρκοαιγυπτιακών στρατευμάτων Μουσταφά πασάς, επικεφαλής 45.000 ανδρών, είχε αρχίσει τις επιχειρήσεις κατά του Σελίνου, των χωριών της Κυδωνίας και της επαρχίας Αποκορώνου. Έκαψε και λεηλάτησε 90 περίπου χωριά. Ο Ταγματάρχης Ζυμβρακάκης, που βρισκόταν στο Λουτρό Σφακίων, μόλις έμαθε ότι ο Μουσταφά πασάς μπήκε στην επαρχία Αποκορώνου, μετακινήθηκε αμέσως με το Σώμα των εθελοντών του για να συναντήσει τα Κρητικά Σώματα, στο Βαφέ. Το πρωί της 12^ης Οκτωβρίου ο Μουσταφά πασάς, μετά την κατάληψη του χωριού Βάμος, άρχισε να προελαύνει κατά των εθελοντών, οι οποίοι κατείχαν τις μεταξύ Μποσνέρου και Αλικάμπου θέσεις. Σε σύσκεψη που έγινε στο στρατόπεδο των Ελλήνων, οι μεν εθελοντές του Ζυμβρακάκη επέμεναν να δοθεί η μάχη μέχρις εσχάτων στο Βαφέ, οι δε Κρητικοί καπετάνιοι πρότειναν να αποσυρθούν όλοι και να αμυνθούν στα νότια υψώματα του Βαφέ. Αν και η γνώμη των Κρητών ήταν ορθή, επικράτησε η γνώμη των πρώτων, με την οποία συμφώνησε και ο Ζυμβρακάκης και τα τμήματα κατέλαβαν τις θέσεις τους, χωρίς να κρατήσουν εφεδρείες, λόγω του μικρού αριθμού των μαχητών. Όταν τα στρατεύματα του Μουσταφά πασά έφτασαν, επακολούθησε μάχη, η οποία κατέληξε σε νίκη των Τουρκοαιγυπτίων. Ο Πραΐδης, επικεφαλής ενός τμήματος εθελοντών, υπερασπιζόταν τους αριστερά από το Βαφέ λοφίσκους μαζί με απόσπασμα Κρητικών υπό τον οπλαρχηγό Κριάρη. Μαχόμενος έπεσε ηρωικά. Μαζί του σκοτώθηκαν άλλοι 16 εθελοντές. Κανείς δεν γνωρίζει πού, πότε και από ποιους θάφτηκε.

Φωτογραφίες: Άννα Σαλαβέρη (22 - 03 - 2015), Χλόη Παρέ Αναστασιάδου (29 - 03 - 2015)

Επιστροφή στα μνημεία/κτίσματα --  Επιστροφή στην ιστορία του Πεδίου Άρεως